ผลกระทบต่อดวงตาจากการเป็นอัมพาตของใบหน้า

อัมพาตของใบหน้าคืออะไร?

อัมพาตของใบหน้าเกิดจากการที่เส้นประสาทใบหน้า (facial nerve) ซึ่งควบคุมการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อใบหน้าได้รับความเสียหาย เส้นประสาทนี้ช่วยให้เรายิ้ม ขมวดคิ้ว หลับตา และยกคิ้วได้ หากเส้นประสาทถูกทำลายจากการบาดเจ็บ การติดเชื้อ โรค Bell’s palsy อัมพาตจากหลอดเลือดสมอง หรือการผ่าตัด อาจทำให้กล้ามเนื้อครึ่งหนึ่งของใบหน้าอ่อนแรงหรือเป็นอัมพาต

ดวงตาข้างที่ได้รับผลกระทบอาจมีอาการ:

• น้ำตาไหลมากผิดปกติ
• แสบตาหรือรู้สึกตาแห้ง
• คิ้วตก
• เปลือกตาล่างแบะออก
• หลับตาและกระพริบตาไม่สนิท

เมื่อเวลาผ่านไป อาจเกิดการเคลื่อนไหวผิดปกติของกล้ามเนื้อที่เรียกว่า synkinesis เช่น เปลือกตากระตุก หรือหรี่ตาเวลาเคี้ยวอาหาร

ทำไมต้องปกป้องดวงตา?

หากหลับตาไม่สนิท ดวงตาอาจแห้ง โดยเฉพาะตอนกลางคืน ซึ่งอาจทำให้กระจกตาเสียหายและกระทบต่อการมองเห็นได้

การปกป้องดวงตาอาจทำได้โดย:

• ใช้น้ำตาเทียมหรือขี้ผึ้งหยอดตา
• ใส่แว่นครอบตาที่เก็บความชื้น หรือปิดตาด้วยเทปขณะนอน
• ผ่าตัด เช่น การกระชับเปลือกตาล่าง การเย็บมุมเปลือกตาบางส่วน (tarsorrhaphy) หรือใส่ตุ้มทอง/แพลทินัมในเปลือกตาบนเพื่อช่วยให้หลับตาได้

วิธีการรักษา

• เพื่อความสมดุลของใบหน้า: การผ่าตัดยกคิ้ว กระชับเปลือกตาล่าง รวมถึงการผ่าตัดฟื้นฟูกล้ามเนื้อใบหน้า (facial reanimation)
• สำหรับอาการ synkinesis (การเคลื่อนไหวผิดปกติ): กายภาพบำบัด การฉีดโบทูลินัมท็อกซิน ยา หรือการผ่าตัด

จักษุแพทย์เฉพาะทางสาขาศัลยกรรมจักษุตกแต่งและเสริมสร้างจะช่วยวางแผนการรักษาที่เหมาะสมกับอาการและความต้องการของคุณ

ความเสี่ยงและสิ่งที่ควรพิจารณา

• อาจต้องทำการรักษาหลายครั้งหากอาการเปลี่ยนแปลง
• การผ่าตัดมีความเสี่ยง เช่น เลือดออกหรือติดเชื้อ แม้พบได้น้อย
• ไม่สามารถรับประกันผลลัพธ์ที่สมบูรณ์ได้ แต่เป้าหมายคือการปกป้องการมองเห็น เพิ่มความสบายตา และฟื้นฟูความสมดุลของใบหน้า

สรุป

อัมพาตของใบหน้าส่งผลต่อดวงตาอย่างมาก ทั้งทำให้ตาแห้ง น้ำตาไหล หรือหลับตาไม่สนิท ปัจจุบันมีหลายวิธีรักษาที่ช่วยปกป้องสายตา ลดความรำคาญ และปรับรูปลักษณ์ให้ดีขึ้นได้