เปลือกตาตกคืออะไร?
เปลือกตาตก หรือ โทซิส (Ptosis) หมายถึง ภาวะที่เปลือกตาบนตกลงมามากกว่าปกติ อาจเป็นข้างเดียวหรือสองข้างก็ได้ บางรายตกเล็กน้อยเพียงทำให้ดูง่วงหรืออ่อนล้า แต่ถ้าตกมากอาจบังรูม่านตาและบดบังการมองเห็นได้
- ในเด็ก มักเกิดจากกล้ามเนื้อยกเปลือกตาพัฒนาไม่สมบูรณ์ (congenital ptosis)
- ในผู้ใหญ่ มักเกิดจากอายุที่มากขึ้น เส้นเอ็นยืดหรือหย่อน หลังผ่าตัดตา (เช่น ผ่าต้อกระจก) การบาดเจ็บ หรือโรคบางชนิดที่มีผลต่อกล้ามเนื้อและเส้นประสาท
อาการของเปลือกตาตก
- ลืมตาได้ลำบาก
- รู้สึกเมื่อยตาหรือเกร็งหน้าผากเพราะพยายามยกตา
- ต้องเงยหน้า หรือใช้นิ้วช่วยดึงเปลือกตา
- มองเห็นไม่ชัด โดยเฉพาะเวลาอ่านหนังสือ
- ในเด็ก หากไม่ได้รับการรักษา อาจทำให้เกิดตาขี้เกียจ (amblyopia), ตาเข (strabismus), หรือสายตาเอียงได้
แนวทางการรักษา
ควรผ่าตัดเมื่อใด?
แพทย์มักแนะนำผ่าตัดเพื่อ:
- ช่วยให้การมองเห็นดีขึ้น ลดอาการล้าตา
- ป้องกันปัญหาการมองเห็นในเด็ก
- เพื่อความสวยงามและความสมมาตรของเปลือกตา
การผ่าตัดทำอย่างไร?
- โดยทั่วไป ศัลยแพทย์จะทำการกระชับกล้ามเนื้อที่ยกเปลือกตา
- หากกล้ามเนื้อยกตาอ่อนแรงมาก อาจต้องใช้วิธีทำ sling ให้กล้ามเนื้อหน้าผากช่วยยกเปลือกตา
- การผ่าตัดส่วนใหญ่เป็นการผ่าตัดผู้ป่วยนอก เด็กมักใช้ยาสลบ ส่วนผู้ใหญ่อาจใช้ยานอนหลับหรือเฉพาะที่
ความเสี่ยงและข้อควรระวัง
- บวมและช้ำชั่วคราว
- การติดเชื้อหรือเลือดออก (พบได้น้อย)
- ตาแห้งหรือระคายเคือง
- เปลือกตายกสูงหรือต่ำกว่าที่คาด
- รูปร่างตาไม่เท่ากัน
- อาจต้องผ่าตัดซ้ำเพื่อแก้ไขผลลัพธ์
ส่วนใหญ่ผู้ป่วยจะเห็นการเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้นทั้งในการมองเห็นและรูปลักษณ์หลังการรักษา
สรุป
เปลือกตาตกเป็นภาวะที่พบได้บ่อยและส่งผลต่อทั้งการมองเห็นและรูปลักษณ์ การผ่าตัดเป็นวิธีรักษาที่ได้ผลดีและปลอดภัยในผู้ป่วยส่วนใหญ่ จักษุแพทย์เฉพาะทางสาขาศัลยกรรมจักษุตกแต่งและเสริมสร้าง จะช่วยวางแผนและเลือกวิธีที่เหมาะสมที่สุดสำหรับแต่ละบุคคล
